در مثال دوم از زندگی موسی ما متوجه شدیم که دستوراتی که درکوه سینا به موسی داده شد، بسیار جدی و از اهمیت ویژه ای برخوردار بودند. من به شما پیشنهاد کردم که از خودتان سؤال کنید. موجودیت “قانون” بی دلیل نیست. شما قوانین را به صورت متداوم دنبال می کنید و یا نمی کنید. اگر همیشه از قانون پیروی می کنید، مثل من دچار دردسر و بلا خواهید شد؛ یعنی داوری و مجازات. پس چه کاری می توان انجام داد؟ برادرموسی، هارون و فرزندانش بدین منظور برای خدا قربانی می کردند. خون قربانیان گناهانشان را می شست و آنها را می پوشاند. هارون دو قربانی خاص به خداوند تقدیم می کرد. این قربانیان نشان می دادند که گناهان کسانی که دستورات خداوند را زیر پا گذاشتند به واسطه آنها، شسته می شوند. یک گاو و دو بز. بیایید از بزها شروع کنیم
بز و روز کفاره
در مثال اول از زندگی موسی می فهمیم که عید فصح که تا به امروز یهودیان آنرا جشن می گیرند، بزرگداشت روزی است که آنها از دست فرعون نجات پیدا کردند. با این حال، تورات همچنین دستور می دهد که جشن های دیگر نیز جشن گرفته شود. یک جشن بسیار مهم دیگری به نام روز کفاره وجود دارد. قسمت مربوط به این جشن را می توانید دراین قسمت از تورات بخوانید
چرا درروز کفاره اینگونه دستورالعمل های دقیق و مفصل داده شده است؟ این دستورالعمل ها به این صورت شروع می شوند
” پس ازآن که دو پسرهارون، بخاطریکه بحضور خدا نزدیک شدند ومُردند.خداوند به موسی فرمود: «به برادرت، هارون بگو که تنها دروقت معیّن به قدس الاقداس که پشت پرده است و درآنجا صندوق پیمان و تخت رحمت قرار دارند، داخل شود. درهیچ زمان دیگر وارد آنجا نشود، مبادا بمیرد. زیرا من درابر بالای تخت رحمت ظاهر می‌شوم
لاویان ۲-۱: ۱۶
می بینیم که دو پسر هارون قبل از زمان موعود به خیمه خدا شتافتند. به دلیل این سرپیچی آن دو درمقدس ترین جایگاه معبد توسط خدا مجازات شده مردند. (در این قسمت این را دیدیم) برای چه؟ به چه دلیل؟ درخیمه ی خداوند صندوق عهد وجود داشت. قرآن درمورد این صندوق چه می گوید
” و پيامبرشان بديشان گفت درحقيقت نشانه پادشاهى اواين است كه آن صندوق [عهد] كه درآن آرامش خاطرى ازجانب پروردگارتان و بازمانده اى ازآنچه خاندان موسى و خاندان هارون [درآن] برجاى نهاده اند درحالى كه فرشتگان آن را حمل مى كنند به سوى شما خواهد آمد مسلما اگر مؤمن باشيد براى شما دراين [رويداد] نشانه اى است
۲: سوره بقره ۲۴۸
قرآن، صندوق عهد را نشانه ای می داند؛ زیرا که توسط موسی “ده فرمان” و دیگر موارد های مقدس درآن قرار داشت و این رمز و نشانه ی این صندوق بود. هر کس که ازتمامی این احکام پیروی نکرده بود، درکنارصندوق کشته می شد. مانند پسران هارون. بدین ترتیب می بینیم که یک دستورالعمل روشنی داده شد: یک بار در سال – در روز کفاره، هارون باید به داخل چادربرود. اگر هارون در روز دیگری بجز روز کفاره، داخل چادر می شد، کشته می شد. او فقط در روزی که احکام خداوند اجازه می دادند، وارد خیمه ی خدا می شد. درروز کفاره نیز، قبل ازنزدیک شدن به صندوق عهد
” هارون باید گوساله را برای کفّارهٔ گناه خود و خانواده‌اش قربانی کند. سپس دو بُز را گرفته، به حضور خداوند در برابر دروازهٔ خیمهٔ مقدّس ببرد. سپس هارون قرعه بیندازد تا معلوم شود که کدام یک از آن دو بُز ازخداوند و کدام آن از عزازیل باشد. آنگاه بُزی را که به قید قرعه برای خداوند تعیین شد، به عنوان قربانی گناه ذبح کند و بُز دیگر را زنده به حضور خداوند آورده و برای عزازیل در بیابان رها کند تا گناه قوم اسرائیل را با خود ببرد. پس ازآن که هارون گوسالهٔ را برای کفّارهٔ گناه خود و خانواده‌اش قربانی کرد، یک منقل پُراززغال مشتعل را از قربانگاه گرفته با دومشت خوشبوئی کوبیده به قدّس الاقداس ببرد. و خوشبوئی را بحضور خداوند برآتش بیندازد تا دود خوشبوئی مانند ابری تخت رحمت را که بالای صندوق پیمان است بپوشاند مبادا تخت رحمت را ببیند و بمیرد
لاویان ۱۳-۶: ۱۶
بنابراین قراربود این گاو بخاطر اینکه گناهان هارون را بپوشاند، قربانی شود. بلافاصله پس از آن، هارون باید دو بز را قربانی می کرد
” سپس دو بُز را گرفته، به حضور خداوند در برابر دروازهٔ خیمهٔ مقدّس ببرد. بعد از آن هارون دو سنگ را گرفته قرعه بیندازد تا معلوم شود که کدام یک از آن دو بُز ازخداوند و کدام آن از عزازیل باشد. آنگاه بُزی را که به قید قرعه برای خداوند تعیین شد، به عنوان قربانی گناه ذبح کند
لاویان ۹-۷: ۱۶
هارون پس از قربانی کردن گاو،باید برای گناهان خود، دو بز را بگیرد و بین آن دو قرعه بیاندازد. یکی ازبزها برای یک هدف خاص باید جدا می شد و دیگری هم به عنوان قربانی گناه. چرا؟
” سپس بُزرا برای کفّارهٔ گناه قوم قربانی کند و خون آن را به قدّس الاقداس ببرد و مثل خون گوساله، بر تخت رحمت و پیش روی آن بپاشد. به این طریق برای قدّس الاقداس که به‌خاطر گناهان قوم اسرائیل آلوده شده و برای خیمهٔ حضور خداوند که دربین شان قرار دارد وشرعا ناپاک گردیده است، کفّاره می شود
لاویان ۱۶-۱۵: ۱۶
پس چه بلایی سر بز جدا شده آمد؟
” وقتی هارون مراسم کفاره را برای قدّس الاقداس خیمهٔ حضور خداوند و قربانگاه تمام کرد، بُز زنده را به حضور خداوند حاضر کند و هردو دست خود را بر سرآن بگذارد و به گناهان و خطاهای قوم اسرائیل اعتراف کرده گناهان شان را بر سر آن بُز انتقال دهد. سپس بُز را شخص معیّنی به بیابان برده و در آنجا رهایش کند. آن حیوان تمام گناهان مردم را به جای غیر مسکونی می‌برد
لاویان ۲۲-۲۰: ۱۶
گاو به خاطر گناهان شخصی خود هارون قربانی شد. اولین بز نیز به خاطر گناهان بنی اسرائیل تقدیم شد. سپس هارون دست های خود را بر روی بز دوم گذاشت و گناهان مردم را به عنوان نشان به او تحویل داد. پس از آن بز را دربیابان رها کرد. این نشانگر آمرزش گناهان مردم بود. یعنی این قربانی ها مردم را از گناهان شان نجات دادند و برای آنها کفاره شدند. ازآن روز به بعد، تا به امروز در “روز کفاره” این قربانی ها تقدیم خدا می شود
جایگاه گاو و بز در سوره بقره و در تورات
هارون باید قربانی های دیگری را نیز تقدیم می کرد. درمیان گله قربانی های متفاوتی وجود داشت ازجمله گاو ماده. به همین خاطر نیز نام دومین سوره قرآن “بقره” است. “بقره” به معنای گاو ماده است. ازاین نتیجه می گیریم که قرآن به صورت مستقیم درمورد قربانی با ما سخن می گوید. می توانید داستانی که در این مورد در قرآن است را اینجا بخوانید. همانطور که می بینید، مردم با شنیدن خبر قربانی کردن یک گاو ماده به جای گاو نر، تعجب می کنند. داستان با این کلمات به پایان می رسد
” پس فرموديم پاره اى از آن [گاو سر بريده را] به آن [مقتول] بزنيد [تا زنده شود] اين گونه خدا مردگان را زنده مى كند و آيات خود را به شما مى نماياند باشد كه بينديشيد
۲:سوره ی بقره ۷۳
بدین ترتیب دراینجا علامت دیگری نیز هست که باید به آن دقت کنیم. این علامت چی هست؟ ما دراینجا درباره مرگ و زندگی می خوانیم. وقتی که دستورالعمل های اولیه از طرق قربانی کردن توسط خدا به هارون داده شد، ما آنها را دیدیم. برای مطالعه آن دستورالعمل ها اینجا را کلیک کنید. تورات می گوید
” بعد حیوان را با پوست، گوشت، خون و سرگین آن بسوزاند. العازار چوب سرو و شاخه‌‌های جارو بوته ونخ سرخ راگرفته آنها را درآتش بیندازد
اعداد ۶-۵: ۱۹
شاخه های جارو، شاخه ای ازیک درخت پربرگ بودند. در روز عید فصح، برای نجات ازمرگ، به بنی اسرائیل گفته شده بود
” سپس یک دسته جارو بوته را در خون بره که در طشت ریخته شده غوطه کنید و خون را به سر در و دو طرف چوکات دروازه خانه های تان بپاشید. هیج یک از شما نباید تا صبح از خانه بیرون برود
خروج ۱۲:۲۲
شاخه های درخت جارو بوته همچنین در قربانی کردن گاو هم بکار می رفت. گاو، شاخه های درخت جارو بوته، پوست و چوب سرو باید با هم سوزانده و خاکستر شوند
” بعد یک کسی که شرعا ناپاک نباشد، خاکستر گاو را جمع کرده درجای پاک دربیرون اردوگاه بیندازد تا قوم اسرائیل آن را برای آب طهارت، که به‌خاطر رفع گناه است، به کار بَرند
اعداد۱۹:۹
بدین ترتیب، خاکستر باید با آب پاک قاطی شود. شخص ناپاک ازاین خاکسترها برای شستشو (برای غسل یا انجام وضو ) استفاده می کرد. با این حال، این خاکستر فقط برای پاک کردن بعضی از ناپاکی ها به کار می رفت
” هرکسی که جنازه‌ای را لمس کند تا هفت روز ناپاک خواهد بود. او باید درروز سوم و هفتم، خود را با آب طهارت بشوید تا پاک شود. امّا اگر درآن دو روز خود را با آن آب پاک نکند، همانطور ناپاک باقی می‌ماند. اگر کسی جنازه‌ای را لمس کند و خود را با آب طهارت نشوید، ناپاک باقی می‌ماند، زیرا که آب طهارت بر او پاشیده نشده است. آن شخص باید از بین قوم رانده شود، زیرا او خیمه حضورخداوند را ناپاک کرده است
اعداد ۱۳-۱۱: ۱۹
بنابراین شخصی که جنازه را لمس می کرد مجبورمی شد که خاکستر حیوان قربانی شده را با آب مخلوط کند و غسل بگیرد. چرا انسان هنگام لمس بدن جنازه نجس می شود؟ دراین باره فکر کنید! به دلیل نافرمانی آدم، هم او و هم فرزندانش (از جمله من و شما) حیات جاودانی را از دست داده، به مرگ محکوم شدند. به خاطراینکه مرگ ثمره ی گناه است، در نتیجه نجس است و باعث نجاست و ناپاکی انسان ها می شود. به همین دلیل هرکسی که جسد را لمس کند، نجس می شود. این خاکستری که این نجاست را می شوید و از بین می برد، درواقع یک علامت نیز است. شخصی که نجس شده است به واسطه ی خاکستر قربانی پاک می شود و زندگی جدید می یابد
چرا حیوان قربانی ماده بود؟ حتی اگر توضیحی آشکار دراین باره وجود نداشته باشد، ما می توانیم درباره ی کتاب مقدس قکر کنیم. در سراسر تورات (و در کتب مقدس دیگر)، خداوند خود را به عنوان یک مرد معرفی می کند. بنی اسرائیل نیز به عنوان زن معرفی می شود. خداوند درروابط زن و مرد یعنی ازدواج آن دو رهبری می کند و کسانی که از خداوند پیروی می کنند به دنبال او می روند. خداوند همیشه قدم اول را به طرف ما بر می دارد. مثلا می بینیم که خدا در مثال ابراهیم، قدم اول را بر می دارد و به او دستور قربانی کردن پسرش را می دهد. یا درمثالی دیگر می بینیم که این خدا بود که اول برروی سنگ ها ده فرمان را نوشت یا در زمان نوح، مجازات طوفان را فرستاد. با این مثال ها متوجه می شویم که نه انسان نه حتی پیامبران برگزیده قدم نخستین را برنداشته اند. پیروان خدا همیشه مطیع او هستند و او را گوش می کنند
این خاکستر باید برای انسان کافی می بود. فرد ناپاک نیازبه پاک شدن دارد. بنابراین، برای پاسخ به این نیازانسان، خدا قربانی ماده را به صورت علامتی تعیین کرد. نجاست گناه را ازحس خجالتی که به ما می دهد، متوجه می شویم. این خجالت فقط در نزد خدا نیست. وقتی که من گناهی را انجام می دهم فقط قانونها و دستورات خدا را نقض نمی کنم؛ بلکه من درمقابل حاکم و قاضی نیز مقصرم و پر از احساس شرم و خجالتم. در مقابل این حس شرم، خداوند چه واکنشی می دهد؟ اول از همه، خدا برای ما لباس فراهم می کند. خداوند به آدم و حوایی خجالت زده ازپوست حیوانات لباس داد. از آن روز به بعد فرزندان آدم لباس می پوشند. در واقع، این آنقدر طبیعی است که ما هیچوقت از خود خود درموردش سوال نکردیم. شستن با خاکستر نوع دیگری از شستشو است. پس از پاکسازی و شستشو، فرد احساس پاکی می کند. ازاین نتیجه می گیریم که هدف خاکستر قربانی، پاکی و شستشو بود
“بیائید ازصمیم قلب و از روی ایمان كامل دلهای خود را از اندیشه‌های گناه‌آلود پاک ساخته و بدن های خود را با آب خالص بشوییم و به حضور خدا بیاییم
عبرانیان ۱۰:۲۲
در روز کفاره، بز نر قربانی شد؛ چون این قربانی برای خدا بود. در ده فرمان دیدیم که نتیجه ی نافرمانی مرگ است. بارها به این موضوع اشاره شده است (داستان ها را می توانید در اینجا بخوانید). خداوند همچنان که حالا حاکم و قاضی است، درآن زمان نیز بود. به عنوان یک قاضی، خداوند برای مجازات این گناه مرگ را می خواست. قربانی شدن گاو برای گناهان هارون، مجازاتی را که خدا تعیین کرده بود را به جای می آورد. همچنین قربانی شدن بزها نیز خواست خدا را اجرا کردند. این بزها برای گناهان قوم اسرائیل قربانی شدند. همانطور که می دانید یکی ازاین دو بز، گناهان بنی اسرائیل را به دوش گرفت و توسط هارون در بیابان رها شد. این سنبل آزادی قوم از گناهان شان بود
هارون و نسل او نزدیک به هزارسال این قربانی ها را بدین شکل تقدیم خدا کردند. بنی اسرائیل درطول تاریخ خود و درسرزمینی که به ایشان وعده داده شده بود، این آیین ها را نگاه داشته و هنوز که هنوزاست جشن می گیرند؛ درهمه دوره ها: وقتی داوود پادشاه شد، زمانی که پسرانش به پادشاهی رسیدند، وقتی بسیاری ازانبیاء با وحی و بشارت شان آمدند و حتی درزمان عیسی مسیح نیز قوم اسرائیل این قربانی ها را تقدیم می کردند. اما یک مسئله ای وجود دارد و آن این است که این قربانی ها نشانه ای بودند برای قربانی که درآینده قرار بود برای نجات بشریت بیاید
بنابراین تورات با آخرین نشانه ها و سنبل های موسی و هارون به پایان می رسد. سپس دیگر پیامبران آمدند. کتاب مزامیر کلام خدا را به مردم رساند. اما یک سخن خیلی مهم درانتهای تورات وجود دارد. موسی درمورد آمدن یک پیامبرآینده میکوید و نعمت ها و لعنت هایی که بر سرمردم بنی اسرائیل خواهد آمد، صحبت می کند